Šta je medljika i kako nastaje?
Medljika, poznata i kao šumski ili crni med, je vrsta meda koju pčele proizvode prikupljanjem sekretnih izlučevina insekata, poput biljnih vaši, sa drveća kao što su hrast, jela, bor, i bukva. Ovi insekti se hrane sokom biljaka i izlučuju višak šećera u vidu medne rose, koju pčele sakupljaju. Medljika ima tamniju boju i visoku koncentraciju mineralnih materija kao što su kalcijum, kalijum, magnezijum i gvožđe. Prema istraživanjima, medljika se često skuplja tokom kasnog leta i rane jeseni kada cvetni nektar postaje oskudniji, što čini ovu vrstu meda sezonskim proizvodom specifičnim za određene regione sa bogatom šumskom vegetacijom.
Zašto pčele skupljaju medljiku?
Pčele sakupljaju medljiku kao alternativni izvor hrane kada je nektar iz cvetova manje dostupan. Naučna istraživanja su pokazala da medljika sadrži visoke koncentracije šećera, kao što su fruktoza i glukoza, što je atraktivno za pčele. Međutim, medljika takođe sadrži složenije šećere i nesvarljive materije, što može predstavljati izazov za probavni sistem pčela, posebno tokom zime. Studija objavljena u časopisu Journal of Apicultural Research ukazuje da visoka koncentracija mineralnih materija u medljici može povećati rizik od zdravstvenih problema kod pčela ako se konzumira u velikim količinama tokom dužeg vremenskog perioda.
Uticaj medljike na pčelinje zajednice
Iako je medljika bogata hranljivim materijama, ona može imati negativan uticaj na pčelinje zajednice, posebno tokom zimskog perioda. Zbog visokog sadržaja mineralnih materija i nesvarljivih komponenti, konzumacija medljike može dovesti do opterećenja pčelinjeg probavnog sistema, što povećava rizik od nozemoze, ozbiljne bolesti koja pogađa crevni trakt pčela. Prema istraživanju sprovedenom na Univerzitetu u Beogradu, pčele koje zimuju na medljici imaju veći mortalitet i slabiji razvoj zajednice u proleće, u poređenju sa pčelama koje su hranjene cvetnim medom ili šećernim sirupom.
Kako pčelar može prepoznati medljiku u košnici?
Pčelari mogu prepoznati prisustvo medljike u košnici na osnovu nekoliko karakteristika. Medljika ima tamniju boju u poređenju sa cvetnim medom, često sa zelenkastim, crvenkastim ili čak crnim tonovima. Takođe, medljika ima gušću konzistenciju i manje sladak, često blago gorkast ukus. Ako se primeti da pčele sakupljaju sa drveća umesto sa cvetova, ili ako su ramovi sa medom neuobičajeno tamni, to su pokazatelji da je u pitanju medljika. Pčelari mogu izvršiti i hemijske analize ili upotrebiti refraktometar za proveru prisustva specifičnih šećera koji su karakteristični za medljiku.
Da li je medljika bezbedna za zimovanje pčela?
Zbog složenog sastava i potencijalnog negativnog uticaja na zdravlje pčela, medljika nije preporučljiva kao jedini izvor hrane za pčele tokom zimskog perioda. Studije su pokazale da pčele koje konzumiraju medljiku tokom zime mogu imati povećanu učestalost probavnih problema, uključujući dijareju, što može oslabiti zajednicu. Prema istraživanju objavljenom u Journal of Apicultural Science, preporučuje se da pčelari uklone medljiku iz košnica pre zime i zamene je lakšim, probavljivijim izvorima hrane, kao što su cvetni med ili šećerni sirup.
Medljika kao hrana za Ljude - zdravstvene prednosti i rizici
Medljika je bogata antioksidansima, mineralima i poseduje antibakterijska svojstva, što je čini korisnom za ljudsku ishranu. Istraživanja su pokazala da medljika može pomoći u jačanju imunološkog sistema, smanjenju upala i poboljšanju opšteg zdravlja. Međutim, zbog visokog sadržaja nesvarljivih materija i složenih šećera, konzumacija medljike može izazvati probavne tegobe kod osoba sa osetljivim stomakom. Prema studiji objavljenoj u Journal of Medicinal Food, medljika je sigurna za konzumaciju u umerenim količinama, ali osobe sa određenim zdravstvenim problemima treba da budu oprezne.
Preporuke za pčelare - upravljanje medljikom u košnici
Pčelarima se preporučuje da pažljivo prate količinu medljike u košnicama tokom sezone. Ako se otkrije značajna količina medljike, najbolje je da se medljika ukloni pre zime kako bi se smanjio rizik od zdravstvenih problema kod pčela. Zamena medljike cvetnim medom ili šećernim sirupom može pomoći u očuvanju zdravlja pčelinjih zajednica tokom zimskog perioda. Stručnjaci iz Beekeeping Science Institute preporučuju da pčelari takođe obezbede dodatne izvore hrane tokom zime kako bi pčele imale dovoljno energije za preživljavanje i uspešan razvoj u proleće.
Literatura:
Bogdanov, S. (2009). „Honey in Medicine.“ Bee Product Science.
- Ovaj izvor pruža detaljne informacije o sastavu različitih vrsta meda, uključujući medljiku, i njihovom uticaju na zdravlje pčela i ljudi.
Borys, M. W., & Szymas, B. (2017). „Nosema disease as a cause of the honeybee colony collapse.“ Journal of Apicultural Science, 61(1), 105-119.
- Ovaj rad istražuje povezanost između ishrane pčela, uključujući medljiku, i razvoja nozemoze.
Traynor, K. S., et al. (2016). „Multiyear survey targeting disease incidence in US honey bees.“ Apidologie, 47(3), 325-347.
- Studija koja se bavi različitim aspektima zdravlja pčela, uključujući kako različite vrste hrane, poput medljike, utiču na zdravlje pčelinjih zajednica.
Rybak-Chmielewska, H., & Szczęsna, T. (2003). „Suitability of honeydew honey for wintering of bees.“ Journal of Apicultural Research, 42(3), 53-58.
- Ovaj članak specifično razmatra prikladnost medljike kao hrane za pčele tokom zime i njen uticaj na pčelinje zajednice.
Cui, H., & Li, X. (2019). „Antioxidant and antibacterial activities of different types of honey: A comparative review.“ Food Science and Nutrition, 7(6), 1919-1933.
- Pruža uvid u zdravstvene koristi i rizike medljike kao hrane za ljude.
