Pčelinji krpelj - grinja Varoa
Pozadina bolesti Varoa
Varoa (krpelj) grinja (Varroa destructor i V. jacobsoni) su sićušni crveno-smeđi spoljni paraziti medonosnih pčela. Iako krpelji – grinje varoe mogu da se hrane i žive od odraslih medonosnih pčela, uglavnom se hrane i razmnožavaju na larvama i lutkama u leglu u razvoju, uzrokujući malformacije i slabljenje medonosnih pčela, kao i prenoseći brojne viruse. Kolonije – pčelinje zajednice sa malom infekcijom (zaraženosti) uglavnom pokazuju vrlo malo simptoma, međutim kako se populacija (krpelja) grinja povećava, simptomi postaju sve očitiji. Teške najezde krpelja Varoa mogu se nakupiti za 1-2 godine i prouzrokovati raštrkano leglo, osakaćene i puzeće medonosne pčele, oštećene performanse leta, nižu stopu povratka u koloniju nakon ishrane, smanjeni životni vek i značajno smanjenu težinu pčela radilica. Simptomi kolonija, obično zvani sindrom parazitskih grinja (krpelja), uključuju abnormalni obrazac legla, i larve spuštene na dnu ili boku ćelije. To na kraju uzrokuje smanjenje populacije medonosnih pčela, nadjačanje matica i eventualni raspad kolonija i smrt.
Krpelj (grinja) Varoa je najrazornija štetočina medonosnih pčela na svetu. Grinje (krpelji) varoe su spoljni paraziti koji se hrane hemolimfom odraslih medonosnih pčela, kao i larvama i lutkama. Da bi se bolje razumeo efekat varoe na evropske medonosne pčele, važno je razumeti zašto je varoa imala, i ima i dalje razarajući uticaj na evropske medonosne pčele, i kako se ovaj krpelj naknadno proširio po celom svetu. Iako su grinje varoe paraziti evropske medonosne pčele, u stvari nisu prirodni domaćini grinje. Prirodni domaćin grinje Varroa je azijska medonosna pčela (Apis cerana), koja je vremenom razvila razne prirodne odbrambene sredstva protiv grinje. To uključuje: Pčele medicinske sestre sposobne da otkriju parazitirano leglo pčela radilica i odvoje i uklone napadnute lutke pre nego što se grinja Varoa može razmnožiti. Pčele medicinske sestre zapečaćuju zaražene ćelije, što dovodi do toga da grinje budu zatrpane ćelijom. Imati poboljšano ponašanje nege, što pomaže uklanjanju i ubijanju odraslih ženskih grinja Varoa od odraslih pčela. Populacije varoe mogu da se razmnožavaju samo u ćelijama legla , sa tim da česšće napadaju trutovsko od radiličkog legla. (Ovo je značajno jer sposobnost varoe da se reprodukuje na leglu radilice stvara najviše problema evropskoj medonosnoj pčeli.) Azijske kolonije medonosnih pčela koje prolaze kroz duži period bez trutovskog legla, zbog čega grinje varoe prelaze u svoju foretičku fazu i rezultiraju u ukupnoj populaciji grinja koja opada. Kombinacija prirodne odbrane azijske medonosne pčele protiv grinje varoe značila je da ova štetočina nanosi relativno malo štete svom prirodnom domaćinu. Tek kada su evropske medonosne pčele dovedene u Aziju, ljudi su shvatili koliko ova grinja može biti razorna.
Vrste Varoe
Postoje dva tipa krpelja Varoa koji utiču na evropsku medonosnu pčelu; korejski (K) i japanski (J), nazvani iz zemalja u Aziji, gde su prvi put otkriveni kod njihovih domaćih domaćina, azijske medonosne pčele. Čini se da se prenos domaćina sa azijske medonosne pčele na evropsku medonosnu pčelu dogodio u dva navrata. Za tip Varoa J, evropske medonosne pčele uvedene su u Japan 1870-ih, ali pojava varoe na evropskoj medonosnoj pčeli prijavljena je tek 1950-ih. Za tip Varoe K, evropske kolonije medonosnih pčela uvedene su na krajnji istok Sovjetskog Saveza (blizu Koreje), omogućavajući premeštanje lokalne populacije krpelja – grinje varoe sa azijske medonosne pčele na evropsku medonosnu pčelu sredinom 1970-ih. Iz ove dve smene populacije varoa se brzo i gotovo širom sveta proširila prirodnim kretanjem medonosnih pčela, kao i potpomognutim kretanjem pčelara medonosnih pčela i matice. Tip (K) sada je prisutan na evropskim pčelama medonosima gotovo širom sveta (uključujući većinu regiona Azije), dok je tip Varoa J sada prisutan u Japanu, Tajlandu i Americi. Zbog ovog relativno nedavnog prenosa parazita domaćin-parazit (u poslednjih 50–60 godina), evropske medonosne pčele nisu vremenom evoluirale sa ovom štetočinom, a samim tim ni evoluirale odbrambeni mehanizam koji azijska medonosna pčela ima za ovu štetočinu. To je rezultiralo da krpenj – grinja Varoa ima glavni efekat na odrasle medonosne pčele i razvija leglo u pčelinjim kolonijama širom sveta, što će biti opisano u nastavku.
Literatura: https://beeaware.org.au
