Efekat Varoe na pčelu
Pojedine larve zaražene varoom tokom svog razvoja obično prežive do nastanka jedinke, ali mogu pokazivati znake fizičkog ili fiziološkog oštećenja kao odrasle pčele. Neko leglo koje zarazi varoa može da ugine, obično u fazi razvoja lutki i ostane u ćeliji dok ga odrasle pčele ne uklone. Krpelj (grinje) varoe koje se hrane i razmnožavaju na larvi i lutki u razvoju (radničko leglo i trutovsko leglo) ima glavni efekat na pojedine medonosne pčele, jer utiču na najosetljivije faze života medonosne pčele. Prvo, proces hranjenja varoe uzrokuje gubitak hemolimfe tokom razvoja legla, što značajno smanjuje težinu pčela koja se izleže. Gubitak „kilograma“ zavisi od broja krpelja (grinja) varoe u ćeliji i nivoa reprodukcije koji se odvija, ali čak i jedna ženka krpelja (grinje) varoe u ćeliji legla može dovesti do prosečnog gubitka telesne težine od 7% za izležavanje pčela radilica i između 11-19% za izležavanje trutova. To posledično dovodi do oštećenja letačkih performansi. Ovakvo ponašanje u ishrani takođe uzrokuje smanjenje hipofaringealnih žlezda (žlezda koje luče matični mleč) koje utiču na sposobnost pčela da hrane leglo u razvoju u košnici. Drugo, pčele radilice koje su parazitirale tokom svog razvoja počinju svoju fazu ishrane ranije, ali takođe imaju znatno smanjeni životni vek. Zaražene pčele radilice i trutovi takođe pokazuju smanjenu sposobnost ne-povezanog učenja, produžena odsustva iz kolonije i nižu stopu povratka u koloniju, što može biti posledica smanjene sposobnosti letenja. Na kraju, značajan uticaj odraslih krpelja (grinja) varoe koje se hrane na leglo, kao i na odrasle pčele medarice, je prenos virusa. Grinje varoe se hrane hemolimfom medonosne pčele tokom razvoja legla, kao i odraslim pčelama. Rezultat toga je da krpelj (grinje) Varoe deluju kao efikasan vektor za brojne viruse. Postoje i neki dokazi da prihranjivanje varoe može smanjiti efikasnost imunog sistema pčela, pa su u prisustvu varoe više pogođeni virusima, kao i drugim štetočinama poput trahealne grinje ili Nosema sp. To može prouzrokovati uobičajene simptome u populaciji medonosnih pčela, poput deformisanih i smežuranih krila, nogu ili stomaka, kao i simptome specifične za ove druge štetočine. Zajedno ovi efekti znače da virusi medonosnih pčela i drugi štetočini postaju sve štetniji kada je Varoa prisutna u koloniji.
Efetak varoe na pčelinje društvo
Mali broj krpelja (grinja) varoe koje zaraze koloniju obično neće naneti očiglednu štetu. Kako se populacija varoe povećava, sve više su pogođene pojedine pčele, koje na kraju slabe i utiču na koloniju u celini. Međutim, u kolonijama (pčelinjim društvima) kojima se loše upravlja (ili u Srbiji, tokom najezde grinje Varoa pre nego što je otkrivena) gde je zaraza dozvoljena da se poveća, znaci oštećenja cele kolonije – pčelije zajednice počinju da postaju evidentni. Vreme pojave očiglednih simptoma kolonije zavisi od mnogih okolnosti, ali može potrajati i 1-3 godine. Jaka zaraza usporava zamenu starih odraslih pčela zdravim mladim pčelama i može dovesti do brzog širenja štetnih pčelinjih virusa u koloniji – pčelinjoj zajednici. U ovoj fazi, normalni procesi ishrane, uzgoj legla i odbrana kolonije se smanjuju i celokupna društvena organizacija kolonije počinje da se pogoršava – proces poznat kao kolaps kolonije. Kako se zaraza povećava, smanjuje se i reproduktivni kapacitet društva medonosnih pčela. Trutovi koji su parazitirani tokom svog razvoja imaju znatno manje šanse za parenje, a zaražene kolonije proizvode manje pčela. Kada su krpelji – grinje varoe prisutne na visokom nivou, larve i lutke počinju da pokazuju abnormalne simptome legla koji se čine slični američkoj truleži, evropskoj truleži i „Sacbrood“ virusima, ali nisu uzrokovani ovim bolestima. Ovi simptomi su obično vidljivi u poslednjim fazama raspada kolonije Varoa krpeljom – grinjom i nazivaju se sindromom parazitskih krpelja – grinja.
Sindrom parazitskih krpelja (grinja) varoe
je naziv koji se koristi za opisivanje grupe simptoma, koji uključuju:
- Raštrkano leglo, kao i nepoklopljeno leglo
- mrlje zanemarenog i ‘mrtvog’ legla u nastajanju.
- Puzajuće ili čak osakaćene odrasle pčele, a neke čak nisu ni uspele da se oslobode iz ćelije nakon ciklusa legla.
- Larve mogu izgledati obojeno (žućkasto ili smeđe).
- Larve izgledaju spuštene na dnu ili boku ćelije (slično virusu „Sacbrood“) često kada se njima hrani Varoa.
Pretpostavlja se da je ovaj simptom uzrokovan glađu. Neke larve uginu i postanu osušena, mekana i lako uklonjiva ljuska.
Sa pčelarskog stanovišta postoje određeni pragovi za ekonomsku štetu i za nepovratnu štetu. U ranim fazama zaraze varoom krpelja – grinje proizvodnja meda i oprašivanje nisu značajno pogođeni. Klinički simptomi takođe ne moraju biti evidentni, što dovodi do toga da infekcija ostane neotkrivena. Međutim, kako se populacija krpelja – grinje Varoa povećava na nivo štete, kolonija počinje da slabi, što rezultira smanjenjem proizvodnje meda i aktivnosti oprašivanja. Zaražene kolonije postaće oslabljene do te mere da se urušavaju ukoliko se kolonija – pčelinja zajednica ne tretira kako bi se smanjila populacija grinja
Varoa i virusi
Virusi medonosnih pčela spadaju u niz patogena koji mogu doprineti lošem zdravlju kolonije. Naučnici već dugi niz godina znaju da pčele imaju brojne viruse. Iako su virusi medonosnih pčela sposobni da ubiju medonosne pčele, prisustvo virusa uglavnom ne uzrokuje smrt odraslih medonosnih pčela ili larvi, a simptomi se izražavaju samo kada je kolonija u nekom obliku stresa, koji može biti uzrokovan seljenjem košnica, klimatskim uslovima kao što su prohladni i vlažni vremenski uslovi ili loša ishrana.
Većina virusa medonosnih pčela smatra se „tihim“, odnosno prisutna je u mnogim društvima pčela, ali je na tako niskom nivou da nema jasnih simptoma bolesti. Sada postoje dokazi da su mnogi virusi medonosnih pčela povezani sa prisustvom i nivoom krpelja – grinje varoe u koloniji i da virusi, a ne samom krpelju (grinji) varoe, uzrokuju većinu štete koju pčele dožive dok su domaćini krpelja. Virusi se prenose kroz košnicu na jedan od dva puta. Virusi se mogu prenositi vertikalno; gde se roditelj (matica ili trut) zarazi i prenosi virus na svoje potomstvo koje je zaraženo od rođenja. Alternativno, virusi se mogu prenositi horizontalno, a to je slučaj kada zaražene pčele prenose virus neinficiranim osobama. To bi obično podrazumevalo prenos virusnih čestica sa hranom ili uklanjanje otpadnog materijala. Vektori, poput krpelja – grinja varoe, mogu horizontalno da prenose viruse medonosnih pčela unutar kolonije – pčelinje zajednice, kao i viruse koje vertikalno prenose pčele matice ili trutovi.
Ovi virusi kojima Varoa pomaže da se prenose mogu da izazovu velike epidemije bolesti, što omogućava virusima da pokažu svu potencijalnu virulenciju. Kako se krpelji – grinje varoe hrane larvama i lutkama u razvoju, one ne samo da oduzimaju neophodnu hranu pčelama u razvoju, već stvaraju priliku da virusne čestice uđu u pčele u razvoju. U ovim okolnostima čestice virusa mogu se razmnožavati u ustima Varoa krpelja – grinje, koje se zatim direktno ubrizgavaju u pčele u razvoju. U ovim okolnostima, virusne infekcije mogu biti smrtonosne i dovesti do imuno-supresije u pčelama u razvoju, što naknadno aktivira ove ‘tihe’ viruse.
Veruje se da je eventualni slom kolonije – pčelinje zajednice i kolaps košnice zaražene Varroom, sa tipičnim osakaćenim i deformisanim pčelama, raštrkanim leglom, gubitkom koordiniranog socijalnog ponašanja i brzom deppopulacijom pčela, više posledica virusnih infekcija, nego direktna posledica parazitiranje krpelja Varoe. Drugi faktori koji mogu povećati uticaj virusa mogu da uključuju stres iz okoline i ishranu. Broj virusa koji mogu da zaraze medonosnu pčelu tek treba da se utvrdi, međutim, postoje neki virusi za koje se zna da ih Varoa prenosi
Efekti varoe mogu varirati
Iako su gore navedeni osnovni simptomi zaraze krpeljima- grinjama Varoa, simptomi i efekti krpelja – grinje varoe zavise od niza promenljivih faktora. To uključuje stopu zaraze krpeljima – grinjama u koloniji – pčelinjoj zajednici i potencijal prenošenja virusnih infekcija od krpelja – grinje do društva medonosnih pčela. Iako je primenljiviji u zemljama u kojima krpelj – grinja varoe postoji sa evropskom medonosnom pčelom već dugi niz godina, važno je zapamtiti da ne postoje jasna pravila prilikom određivanja kada populacija varoe iznenada nanese štetu društvu medonosnih pčela. Kao što je utvrđeno u inostranstvu, populacija krpelja – grinja koja ne nanosi očiglednu štetu jednoj koloniji može se pokazati veoma štetnom za drugu. To delimično može biti posledica razlika u nivoima i vrstama pčelinjih virusa i drugih patogena prisutnih u kolonijama, prirodna sposobnost medonosnih pčela da tolerišu varou, kao i dodatne faktore okoline, poput sezonskih uslova. Brojne istraživačke studije pokazale su da je to slučaj. Na primer, pod nemačkim uslovima, stopa zaraženosti zimskih pčela od više od 7 procenata može dovesti do propadanja kolonije, dok je američka studija otkrila znatno veći prag od 3000–4000 krpelja – grinja po koloniji. Druga studija u Francuskoj otkrila je da neobrađene kolonije koje tokom leta prelaze stopu zaraze kod odraslih pčela od oko 30 odsto nemaju šanse da prežive sledeću zimu. Uzimajući u obzir da je krpelj – grinja Varoa egzotična za australijsku populaciju medonosnih pčela, očekuje se da će čak i uz malu zarazu mnogi od ovih simptoma povezanih sa varoom brzo postati očigledni. To je zato što australijske medonosne pčele ne bi bile tolerantne prema krpelju – grinji Varoa, kao što bi bilo pčela medonosnih pčela iz celog sveta.
Ovaj scenario je potvrđen nedavnom istraživačkom studijom Univerziteta u Sidneju, a finansiranom od strane korporacije za istraživanje i razvoj Rural Industries. Studija je otkrila da kada su australijske zalihe medonosnih pčela poslate u Ameriku, nijedna medonosna pčela nije imala otporna lokalne štetočine i brzo je propala u roku od jedne sezone. Ovo istraživanje je potvrdilo da bi napad krpelja – grinje varoe u Australiji imao poguban efekat na populacije pčela i one industrije koje se oslanjaju na oprašivanje.
